Wzgórza: Salve Regina i Żmigród należą do osobliwości geologicznych starożytnego Sandomierza, miasta o tysiącletniej historii. O górze Salve Regina krążą wśród ludności Sandomierskiej różne opowiadania i legendy, napisał wielce zasłużony dla naszego miasta ks. Józef Rokoszny (1870-1931) w książce pt. "Pamiątki Sandomierza - Ludzie i rzeczy", wydanej w Warszawie w 1913 roku. Autor dodał, że powszechnie nazwę góry łączy się z napadami Tatarów (XIII w.) i okrutnem wymordowaniu Ojców Dominikanów. Przytoczył także wiersz poniższy:

SALVE REGINA
Stary Sandomierz swe liczne pamiątki
Nie tylko w gmachach i kościołach chowa
Są poza miastem przeróżne zakątki
Co o przeszłości mówią wielkie słowa
Są tu wąwozy,wzgórza i doliny
Są pola kośćmi polskiemi usiane
Na których rosną zboża i łubiny
Ręką rolnika dość skrzętnie zasiane
Wśród pól owych stoi samotnica
Góra okragła jak wielka mogiła
A jakaś dziwna wieje zeń tęsknica
Choć jest dla oka powabna i miła
H.Ch.

Nazwa opisywanej góry zapożyczona jest od początku jednej z najstarszych (XI w.) antyfon łacińskich ku czci Matki Boskiej: Salve Regina, Mater misericordiae Vita dulcedo et spes nostra salve... co przekłada się na: Witaj Królowo, Matko Miłosierdzia, Życie słodyczy i nadziejo nasza witaj! Sandomierz i Ziemia Sandomierska kryją liczne zagadki swoich dziejów, odsłaniając swoją przeszłość dzięki badaniom archeologicznym, a także i zwykłym przypadkom. Dr Józef Żurowski (1892-1936), konserwator zabytków przedhistorycznych, pracujący na Uniwersytecie Jagiellońskim, w szkicu pt. "Rzut oka na badania archeologiczne w Sandomierskiem lat ostatnich", zamieszczonym w wydawnictwie jubileuszowym PUR im. Stanisława Konarskiego - Sandomierz 1933, napisał m.in.: W r. 1926 Państwowe Muzeum Archeologiczne rozpoczęło planowe i systematyczne badania w Złotej (koło Sandomierza-pz) przez 20 miesięcy - do roku 1930. Badania w Złotej doprowadziły do niezwykle ciekawych odkryć i znalezisk z okresu 2500-2000 roku pne. - nazwano je "Kulturą Złocką".

(ciąg dalszy na następnej stronie)